POLITYKA AKTYWNEGO STARZENIA SIĘ

Udział osób starszych rośnie we wszystkich krajach Europy. Wzrost demograficzny ma wpływ na systemy zdrowotne, opieki społecznej, zatrudnienie i emeryturę. Według danych Unii Europejskiej 14% wszystkich osób starszych w UE nie ma dzieci (a więc nie ma wnuków), a zatem są bardziej narażeni na brak wsparcia i dobrego samopoczucia psychicznego, gdy dorosną.

Starzenie może przyczyniać się do wzrostu ryzyka depresji - 10-15% wszystkich osób w Unii Europejskiej w wieku ponad 65 lat jest zagrożonych oraz istnieje wśród nich większe prawdopodobieństwo chorób przewlekłych. Ryzyko ubóstwa, (które wynosi 9-10% w Republice Czeskiej i Hiszpanii, 20-21% w Polsce, na Litwie, w Grecji i Portugalii) jest wyższe, z kolei dochody są niższe, coraz częściej zaprzestaje się kariery osób starszych, stąd emerytury są niższe. Powyższe czynniki ryzyka mają wielki wpływ na ludzi starszych, w szczególności kobiety i osoby starsze z niskim wykształceniem, a to również wpływa na ich zdrowie i ich działalność w późniejszym życiu.

W odpowiedzi na te wydarzenia, strategia w zakresie starzenia się została opracowana na szczeblu europejskim, również w zakresie aktywnego starzenia się. Tego typu strategie mają najlepszy wpływ, gdy są zaprojektowane w sposób kompleksowy – strategii rodzinnej, strategii społecznej, strategii rynku pracy i strategii zdrowotnej.

Starsi ludzie często mają niższe wykształcenie niż młodsi. W celu przełamania dołującej koncepcji "aktywnego starzenia się", kursy, warsztaty i seminaria mogą być zaprojektowane tak, aby wspierać osoby starsze w stawaniu się bardziej aktywnymi. Politycy odpowiedzieli na to i rozpoczęli dyskusję polityczną na temat kształcenia ustawicznego w Unii Europejskiej. Niektóre z tych zasad zostały krótko opisane poniżej.

Przykłady strategii europejskich

Strategiczne ramy kształcenia i szkolenia zawodowego[1]

Strategie kształcenia i szkolenia zyskały impuls od czasu przyjęcia strategii lizbońskiej w 2000 roku. Nadrzędny program UE koncentruje się na wzroście i zatrudnieniu, a także modernizacji rynku pracy. Strategia uznała, że wiedza i innowacje to najcenniejsze zasoby UE, szczególnie w świetle rosnącej konkurencji światowej.

Europejski program kształcenia dorosłych [2]

Odnowiony Europejski program kształcenia dorosłych, opiera się na komunikacie z 2006 roku w sprawie kształcenia dorosłych i późniejszego planu działań na rzecz kształcenia dorosłych w latach 2008-2010. Polega on na strategicznych ramach europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia, ET 2020 z perspektywy kształcenia dorosłych, które powinny być postrzegane w kontekście strategii Europa 2020 i jej celów w zakresie ograniczania osób przedwcześnie porzucających naukę i mającej na celu zwiększenie ilości absolwentów studiów wyższych we wszystkich grupach wiekowych.

Terminologia europejskiej polityki kształcenia i szkolenia[3]

Wielojęzyczny słownik pojęć w języku angielskim, hiszpańskim, niemieckim, francuskim, włoskim i portugalskim został opracowany w celu lepszego zrozumienia polityki w dziedzinie kształcenia i szkolenia w Europie. Jest on przeznaczony dla naukowców i ogólnie dla wszystkich osób zaangażowanych w politykę kształcenia i szkolenia. Słownik ten jest zaktualizowany i poszerzony o wersję "Terminologia polityki kształcenia zawodowego", opublikowaną przez Cedefop w 2004 roku. W niniejszym słowniku umieszczono 100 kluczowych kategorii polityki edukacyjnej.

Definicja i dobór kompetencji kluczowych

Kompetencja to coś więcej niż sama wiedza i umiejętności. Polega ona na zdolności do spełnienia złożonych wymagań, poprzez mobilizację zasobów psychospołecznych w konkretnym kontekście. "Definicja i Dobór kompetencji kluczowych" OECD zostały zaprojektowane tak, aby zebrać szereg opinii ekspertów i zainteresowanych stron razem w jednym dokumencie i stworzyć spójną analizę, której kompetencje kluczowe są niezbędne dla współczesnego świata. Trzy kompetencje są szczególnie istotne w projekcie dotyczącym seniorów, jak również innych grup społecznych: działać autonomicznie, do interakcji w grupach heterogenicznych i interaktywnie używać narzędzi (np. narzędzi ICT).

Kluczowe kompetencje w uczeniu się przez całe życie[4]

Europejskie ramy referencyjne określa kluczowe kompetencje dla kształcenia ustawicznego dla populacji europejskiej. Kompetencje są definiowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. Ośmioma kompetencjami kluczowymi są:

1) porozumiewanie się w języku ojczystym

2) porozumiewanie się w językach obcych

3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

4) umiejętności cyfrowe

5) umiejętność uczenia się

6) kompetencje społeczne oraz obywatelskie

7) zmysł inicjatywy i przedsiębiorczości

8) świadomość i ekspresja kulturalna.

Rola wolontariatu w aktywnym starzeniu się [5]

Wnioski wystosowane przez Radę Unii Europejskiej podsumowują rolę działań w polityce społecznej w 39 punktach. Wolontariat jako formalna, pozaformalna lub nieformalna aktywność jest promowany.